ცერებრალური დამბლა იმ დარღვევების ჯგუფს მიეკუთვნება, რომლებიც გავლენას ახდენს კუნთების მოძრაობასა და კოორდინაციაზე. ასეთ დროს ხშირ შემთხვევაში ქვეითთდება მხედველობა, სმენა და მგრძნობელობაც. დაავადების სახელი შემდეგნაირად აიხსნება: „ცერებრალური“ ნიშნავს ტვინთან დაკავშირებულს, ხოლო „დამბლა“ სისუსტეს ან სხეულის მოძრაობის პრობლემებს. ცერებრალური დამბლა ბავშვებში მოტორული უნარების შეზღუდვის ყველაზე გავრცელებული მიზეზია. სტატისტიკის თანახმად, მსოფლიოში ყოველი 1000 ბავშვიდან 1-დან 4-მდე ცერებრალური დამბლითაა დაავადებული.

სიმპტომები

ცერებრალური დამბლის სიმპტომები შესაძლოა მსუბუქიც იყოს და მძიმეც და დროთა განმავლობაში უფრო გამწვავდეს, გააჩნია ტვინის რომელი ნაწილი არის დახიანებული. ზოგიერთ პაციენტს აქვს სიარულისა და ჯდომის პრობლემები, სხვებს უჭირთ საგნების ხელში დაჭერა.

ცერებრალური დამბლის ყველაზე გავრცელებული ნიშნებია:

• შეფერხებები მოტორულ უნარებში
• მეტყველების განვითარების სირთულე
• ატაქსია ან კუნთების კოორდინაციის ნაკლებობა
• ტრემორი ან უნებლიე მოძრაობები
• გადაჭარბებული დორბლიანობა და ყლაპვის პრობლემები
• სიარულისას ერთ მხარეზე დაყრდნობა
• ნევროლოგიური პრობლემები, როგორიცაა კრუნჩხვა, სიბრმავე, დაბალი ინტელექტუალური შესაძლებლობები

ბავშვების უმეტესობა ცერებრალური დამბლითთ იბადება, მაგრამ მათ შეიძლება არ აღენიშნებოდეთ აშლილობის ნიშნები წლამდე ან რამდენიმე თვემდე. სიმპტომები, როგორც წესი, ჩნდება მანამ, სანამ მცირეწლოვანი 3 ან 4 წელს მიაღწევს. თუ ეჭვი გაქვთ ამ დაავადებაზე, მიმართეთ ექიმს, რადგან ნაადრევი დიანგოსტირება მნიშვნელოვანია.

მიზეზები

თავის ტვინის პათოლოგიურმა განვითარებამ შესაძლოა, გამოიწვიოს ცერებრალური დამბლა. დაზიანება გავლენას ახდენს ორგანოს იმ ნაწილზე, რომელიც აკონტროლებს სხეულის მოძრაობას, კოორდინაციას და პოზირებას. თავის ტვინი ჩვეულებრივ ზიანდება დაბადებამდე, თუმცა ეს შესაძლოა მოხდეს დაბადებისას ან სიცოცხლის პირველ წლებში. უმეტეს შემთხვევაში ცერებრალური დამბლის ჩამოყალიბების მიზეზი უცნობია, თუმცა

თავისტვინისდაზიანებაჩვეულებრივხდებადაბადებამდე, მაგრამდარღვევა შესაძლებელია დაბადებისანსიცოცხლისპირველწლებში. უმეტესშემთხვევაში, რა იწვევს ცერებრალური დამბლის გაჩენას, არარისცნობილი, თუმცაზოგიერთიშესაძლოგამომწვევი მიზეზია:

• ტვინში ჟანგბადის ნაკლებობა მშობიარობობამდე ან შემდეგ
• გენეტიკური მუტაციები, რომლებიც ტვინის პათოლოგიურ განვითარებას იწვევს
• მწვავე სიყვითლე ახალშობილებში
• დედის მიერ გადატანილი ინფექციები, როგორიცაა წითელა და ჰერპესი
• ტვინის ინფექციები, როგორიცაა ენცეფალიტი და მენინგიტი
• ტვინში სისხლდენა
• თავის ტრავმები ავტოსაგზაო შემთხვევის, დაცემის ან ბავშვზე ძალადობის შედეგად

რისკ-ფატორები

გარკვეული ფაქტორები ზრდის ახალშობილებში ცერებრალური დამბლის განვითარების რისკს:

• ნაადრევი დაბადება
• მცირე წონა
• ტყუპი ნაყოფი
• ახალშობილის ფიზიკური ჯანმრთელობის უარყოფითად შეფასება
• ნაყოფის შემოტრიალებულად დაბადება, როცა დედის სხეულიდან თავის მაგივრად ფეხებითა და დუნდულებით გამოდის
• დედისა და ნაყოფის სისხლის ჯგუფების შეუთავსებლობა
• ორსულობისას ნაყოფზე მძიმე მომწამვლელი ნივთიერებით ზემოქმედება

ცერებრალური დამბლის ტიპები

• სპასტიური დამბლა დაავადების ყველაზე გავრცელებული ტიპია და  იგი იწვევს კუნთების სიმკვრივებს, გაზრდილ რეფლექსებს ორგანიზმში, რაც საბოლოოდ ართულებს სიარულს. სიმპტომება შესაძლოა გავლენა იქონიოს მთელ სხეულზე ან  მხოლოდ ერთ მხარეზე.
• დისკინეტიკური დამბლის დროს სხეულის მოტორიკულ უნარებზე კონტროლის არევა იწვევს უნებლიე, პათოლოგიურ მოძრაობებს მკლავებში, ფეხებსა და ხელებში, ზოგჯერ ამას ემატება სახის არე და ენა. ასეთ დროს პაციენტს უჭირს სიარული, ჯდომა, ყლაპვა და საუბარი.
• ჰიპოტონიური დამბლა იწვევს კუნთების ზედმეტად მოდუნებას და ასეთ დროს ადამიანის კიდურები თოჯინისას ამსგავსება და სხვებისგან მარტივი ზემოქმედებით მოძრავდება. ამ ტიპის დამბლის მქონე ბავშვებს არ აქვთ საკუთარ სხეულზე კონტროლის უნარი.
• ატაქსიური დამბლა ყველაზე ნაკლებად გავრცელებული ტიპია, რომელიც ხასიათდება კუნთების არაორგანიზებული და მოუხერხებელი მოძრაობებით. ასეთ დროს პაციენტს აქვს ბალანსისა და კოორდინაციის დაცვის პრობლემები, უჭირთ სიარული, საგნების დაჭერა და წერა.
• შერეული ცერებრალური დამბლის დროს სიმპტომები დამახასიათებელია დაავადების სხვადასხვა ტიპისთვის. უმეტესად ადამიანები განიცდიან სპასტიკური და დისკინეტიკური დამბლების კომბინაციურ ჩივილებს.

ყოველთვის შეუძლებელია იმ პრობლემების თავიდან აცილება, რომლებიც ცერებრალურ დამბლას იწვევს. თუ ორსულად ხართ ან აპირებთ დაორსულებას, შეგიძლიათ, გარკვეული პროფელაქტიკური ზომები მიიღოთ გართულებების შემცირების მიზნით. მნიშვნელოვანია ჩაიტაროთ აცრა იმ დაავადებებზე, რომლებმაც შესაძლოა გამოიწვიონ ნაყოფის ტვინის დაზიანება. მნიშვნელოვანია 9 თვის განმავლობაში ექიმთან რეგულარულ ვიზიტებზე სიარული, რაც დაგეხმარებათ სხვადასხვა პრობლემის დროულად აღმოჩენაში.

ცერებრალური დამბლისგან სრულად განკურნება შეუძლებელია, თუმცა სწორი და ეფექტური ჩარევებით პაციენტების მდგომარეობა უმეტესად უმჯობესდება. მკურნალობის კურსი თითოეულ შემთხვევაში სპეციფიკურია და გამომდინარეობს დაავადებულის მდგომარეობის სიმძიმეზე. მედიკამენტტები, თერაპია თუ ოპერაცია ხელს უწყობს ადამიანებს გააუმჯობესონ მოტორიკა და კომუნიკაციური უნარები.