კრეტინიზმი (თანდაყოლილი ჰიპოთირეოზი) – ენდოკრინული დაავადება, რომელსაც ახასიათებს ფარისებრი ჯირკვლის თანდაყოლილი ჰიპოფუნქცია. კრეტინიზმი ვლინდება ფიზიკური და გონებრივი განვითარების შეფერხებაში, გონებასუსტობაში.

მიზეზები

დაავადების გამომწვევი მიზეზებია:

·         მემკვიდრეობითი ფაქტორი;

·         ფარისებრი ჯირკვლის ემბრიონული განვითარების დარღვევა;

·         ათირეოზი;

·         ფარისებრი ჯირკვლის ჰიპოპლაზია;

·         ფარისებრი ჯირკვლის ექტოპია;

·         ფეხმძიმე ქალის მკურნალობა რადიაქტიული იოდით, ტირეოსტატიკური პრეპარატებით;

·         ფეხმძიმობისას ენდემური წითელას გადატანა.

სიმპტომები

დაავადებას ახასიათებს შემდეგი სახის სიმპტომები:

·         ძვლების ცვლილება;

·         შინაგანი ორგანოების მოცულობის ცვლილება;

·         კუნთების ტონუსის არარსებობა;

·         სასქესო ჯირკვლების ფუნქციის დარღვევა;

·         კანის გასქელება;

·         სმენისა და მეტყველების დაქვეითება, რომელიც მიდის ყრუ-მუნჯობამდე;

·         ხუთვა;

·         ფსიქიკის აშლილობა;

·         ენის ზომის გადიდება და გადმოვარდნა;

·         მოთენთილობა;

·         კოორდინაციის დარღვევა;

·         ძილიანობა.

დიაგნოსტიკა

დაავადების დიაგნოსტიკას ატარებს ექიმი-ენდოკრინოლოგი, რისთვისაც საჭიროა:

·         სისხლის საერთო და ბიოქიმიური ანალიზი;

·         ჩონჩხის და კიდურების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;

·         ელექტროკარდიოგრაფია;

·         ფარისებრი ჯირკვლის ულტრა-ბგერითი გამოკვლევა;

·         ფარისებრი ჯირკვლის სცინტიგრაფია.

მკურნალობა

დაავადების მკურნალობა მოიცავს:

·         ტირეოდინს;

·         ტრიიოდტირონინს;

·         იოდის შემცველ პრეპარატებს.

პრეპარატების დოზირება ინიშნება ინდივიდუალურად, რაც ეფუძნება ბავშვის ასაკს, წონას და ჰიპოთირეოზის სირთულის ფორმას.

საშიშროება

თუ არ მოხდება დროული მკურნალობა, შესაძლოა განვითარდეს შემდეგი სახის გართულებები:

·         სიმაღლეში ზრდის დაქვეითება;

·         შინაგანი ორგანოების განვითარების დარღვევა;

·         გონებრივი ჩამორჩენილობა;

·         გულსისხლძარღვთა უკმარისობა;

·         ტირეოტოქსიკური კრიზი.

ტირეოტოქსიკური კრიზი შემთხვევების უმეტესობაში სრულდება ლეტალური შედეგით.

რისკის ჯგუფი

ამ ჯგუფში შედიან ის ბავშვები, რომელთა დედებმა ფეხმძიმობის დროს გაიარეს შემდეგი სამედიცინო პროცედურები:

·         რადიოაქტიური იოდით და ტირეოსტატიკური პრეპარატებით მკურნალობა;

·         გადაიტანეს მძიმე ინფექციური და ვირუსული დაავადებები;

·         ჰქონდათ იოდის დეფიციტი.

პროფილაქტიკა

რეკომენდირებულია:

·         იოდით მდიდარი საკვების გამოყენება;

·         ფეხმძიმე ქალებმა უნდა გაიარონ იოდოთერაპია.