არტერიული ჰიპერთეზია
არტერიული ჰიპერთეზია (ჰიპერტონია) – დაავადება, რომელიც ხასიათდება სისხლძარღვებში სისხლის ჰიდროსტატიკური წნევის აწევით. დაავადება წარმოშობის მიხედვით შეიძლება იყოს პირველადი ან მეორადი. ნორმალური წნევა მერყეობს 100/60-ზე ან 140/90-ზე ერთეულებს შორის.
მიზეზები
დაავადება წარმოიშობა არტერიული კედლების და არტერიოლების (შედარებით წვრილი სისხლძარღვების) კედლების ტონუსის დარღვევის შედეგად. არტერიული ჰიპერთეზიის მიზეზებია:
· გენეტიკური მიდრეკილება;
· სისხლძარღვების მდგომარეობის გართულება;
· თირკმელების დაავადება;
· ჭარბი წონა, ცხიმიანობა;
· მარილის დიდი რაოდენობით გამოყენება საკვებში;
· შაქრიანი დიაბეტი;
· ორგანიზმში კალიუმისა და მაგნიუმის ნაკლებობა;
· ნივთიერებათა ცვლის ასაკობრივი დარღვევა.
არტერიული ჰიპერთეზიის სიმპტომები
დაავადების დამახასიათებელი სიმპტომები ვლინდება შემდეგი სახით:
· თავის ტკივილები, რომელიც გადადის ზურგის არეში;
· ტკივილები გულის არეში;
· გახშირებული გულისცემა;
· თავბრუსხვევა;
· მხედველობის გაუარესება (ბინდის გადაკვრა);
· ქოშინი;
· ცივი კიდურები.
დიაგნოსტიკა
დაავადების დიაგნოსტიკას ატარებს ექიმი-კარდიოლოგი, რისთვისაც ნიშნავს შემდეგი სახის გამოკვლევებს და ანალიზებს:
· სისხლის საერთო და ბიოქიმიური ანალიზი;
· შარდის კლინიკური ანალიზი;
· თვალის ძირის გამოკვლევა;
· თირკმელებისა და თირკმელზედა ჯირკვლების ულტრა-ბგერითი გამოკვლევა.
არტერიული ჰიპერთეზიის მკურნალობა
მკურნალობა მოიცავს
· დიურეტიკებს;
· ბეტა-ბლოკატორებს;
· ვაზოდილატატორებს;
· ფიზიოთერაპიულ პროცედურებს (ელექტროძილი, დიადინამიკური დარტყმები, ჰიპერბარიული ოქსიგენაცია);
· ფიზიკურ ვარჯიშებს.
დიეტა
ავადმყოფებს ენიშნებათ დიეტა, რომელიც ზღუდავს მარილის რაოდენობას საკვებში (დღე-ღამეში 6 გრ-ზე ნაკლები, მაგრამ არა ნაკლებ 1-2 გრამისა). ასევე საჭიროა ცხიმების და ნახშირწყლების რაოდენობის შეზღუდვა და რაციონში ისეთი პროდუქტის ჩართვა, რომლებიც მდიდარია კალციუმით, მაგნიუმით და კალიუმით (უცხიმო ხაჭო, ოხრახუში, ქათმის კვერცხის გული, ლობიო, შავი ქლიავი, ჭარხალი, გამომცხვარი კარტოფილი, გარგარის ჩირი, ქიშმიში წიპწების გარეშე).
საშიშროება
არტერიულმა ჰიპერთეზიამ შეიძლება გამოიწვიოს შემდეგი სახის გართულებები:
· მხედველობის დაქვეითება (სიბრმავემდე);
· ინფარქტი;
· ინსულტი;
· თირკმელების უკმარისობა;
· ჰიპერტონიული კრიზი.
რისკის ჯგუფი
რისკის ჯგუფში შედიან:
· გენეტიკური მიდრეკილების მქონე ადამიანები;
· მოხუცები;
· მამაკაცები;
· ნაკლებად მოძრავი ცხოვრების სტილის მქონე ადამიანები;
· თანდაყოლილი გულის მანკის მქონე პირები;
· სპირტიანი სასმელის მომხმარებლები;
· არასწორი კვების მქონე პირები.
პროფილაქტიკა
პროფილაქტიკისთვის რეკომენდირებულია:
· მავნე ჩვევებზე უარის თქმა;
· აქტიური ცხოვრების სტილი;
· დაბალანსებული კვება;
· სტრესული სიტუაციებისთვის თავის არიდება;
· წონის კონტროლი;
· დღე-ღამეში არანაკლებ 8 საათი ძილი.