ეპილეფსია არის ცენტრალური ნერვული სისტემის აშლილობა, როდესაც ტვინის აქტივობა ხდება პათოლოგიური, რაც იწვევს კრუნჩხვებს, სხვა უჩვეულო ქცევითა და შეგრძნებით გამოვლინებებს და ცნობიერების დაკარგვას. ეპილეფსია შესაძლოა განვითარდეს ნებისმიერი რასის, ეთნიკური წარმომავლობის, სქესისა თუ ასაკის ადამიანებში. კრუნჩხვის სიმპტომები მრავალფეროვანია: ეპილეფსიით დაავადებული ზოგიერთი პაციენტი უბრალოდ რამდენიმე წამით შეშდება, სხვები არაბუნებრივად ამოძრავებენ ხელისა და ფეხის კიდრუებს. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რომ ერთჯერადი შეტევა არ ნიშნავს ეპილეფსიას, ამ დაავადების დასადასტურებლად რამდენიმე არაპროვოცირებული კრუნჩხვაა საჭირო. ზოგიერთ შემთხვევაში მედიკამენტური მკურნალობისა ან ქირურგიული ჩარევის შემდგომ შესაძლებელია შეტევების მართვა, სხვა პაციენტებს კი მთელი ცხოვრების განმავლობაში უწევთ კრუნჩხვების ატანა. აღსანიშნავია, რომ ეპილეფსიის მქონე ზოგიერთი მოზარდი ასაკის მატებასთან ერთად იკურნება.
სიმპტომები
იმის გამო, რომ ეპილეფსია გამოწვეულია ტვინში არაბუნებრივი აქტივობით, კრუნჩხვებს სხეულის ნებისმიერი ორგანოს მუშაობაზე შეუძლია გავლენის მოხდენა. კრუნჩხვის ნიშნები და სიმპტომებია:
ეპილეფსიის სიმპტომები განსხვავდება კრუნჩხვის სხვადასხვა ტიპის მიხედვით. უმეტესად პაციენტს ყოველ ჯერზე ერთი და იგივე ტიპის შეტევები აქვს, ამიტომ სიმპტომებიც კრუნჩხვიდან კრუნჩხვამდე მსგავსია.
ექიმები ტვინის პათოლოგიური მოქმედების დაწყების მიხედვით განასხვავებენ ფოკალურ და განზოგადებულ კრუნჩხვებს.
ფოკალური კრუნჩხვები
როცა კრუნჩხვები თქვენი ტვინის მხოლოდ ერთი უბნის პათოლოგიურ აქტივობას იწვევს, მას ნაწილობრივ კრუნჩხვებს უწოდებენ. მნიშვნელოვანია ადრეულ ეტაპზე პროფესიონალთან კონსულტაციის გავლა, რადგან ფოკუსური კრუნჩხვების სიმპტომები შესაძლოა აღერული იყოს სხვა ნერვოლოგიურ დაავადებათა ნიშნებში. კრუნჩხვათა ეს ტიპიც თავისმხრივ იყოფა ორ კატეგორიად.
კრუნჩხვები, რომელიც გონების დაკარგვას არ იწვევს ნაწილობრივ კრუნჩხვებს უწოდებენ. ასეთ დროს პაციენტს ეცვლება ემოციები, სუნის და გემოს შეგრძნებები. ამასთანავე ზოგიერთი ადამიანის კიდურები უკონტროლოდ მოძრაობს, ხშირად აღინიშნება თავბრუსხვევაც.
რთული ნაწილობრივი კრუჩხვის დროს დაავადებული ერთ შორეულ წერტილს აშტერდება და კარგავს რეალური სამყაროს აღქმას, თუმცა სხეული ამ დროს ასრულებს ფიზიკურ მოძრაობებს: ღეჭვა, ყლაპვა, წრეზე სიარული და ა.შ.
გენერალიზებული კრუნჩხვები
კრუნჩხვები, რომლებიც თავის ტვინის ყველა უბანს მოიცავს გენერალიზებული კრუნჩხვები ეწოდება. განასხვავებენ ექვსი ტიპის გამოვლინებას:
ადრეული სახელწოდებით, ფრანგულად „Petit Mal“ კრუნჩხვებიანუ „წვრილმანი კრუნჩხვები“ ხშირად გვხვდება ბავშვებში, რომელთაც ახასიათებთ თვალის „ათამაშება“ ან ტუჩები „დაბჟენა“. ასეთ დროს ცნობიერება მცირე დროით იკარგება.
ამ ტიპის კრუნჩხვები იწვევს კუნთების გამკვრივებას, ჩვეულებრივ ზურგის, ხელებისა და ფეხების ზონებზე, რამაც შესაძლოა დაცემაც კი გამოიწვიოს.
ასეთ დროს შეტევა იწვევს კუნთის კონტროლის დაკარგვა, რამაც შესაძლოა გამოიწვიოს მოულოდნელი დაცემა.
კლონური კრუნჩხვები ასოცირდება განმეორებით ან რიტმულად კუნთების მოძრაობის განძელებასთან. აღნიშნული ტიპის შეტევა ჩვეულებრივ აისახება კისერზე, სახესა და მკლავებზე.
ასეთ დროს ჩვეულებრივ ბუჟდება და იკრუნჩხება სხეულის კიდურები
ტონრუ-კლონური კრუნჩხვები გულყრათა ყველაზე რთული ტიპია და შესაძლოა გამოიწვიოს გონების დაკარგვა, სხეულის გამკვრივება ან კანკალი, შარდის შეუკავლობა და ენის დაკბენაც კი.
მიზეზები
ეპილეფსიის გამომწვევი მიზეზი ამ დაავადების მქონე ადამიანთა ნახევარზე მეტში იდენტიფიცირებული არ არის. მდგომარეობა შესაძლოა სხვადასხვა ფაქტორიდან იყოს განპირობებული:
გარკვეულ შემთხვევებში მნიშვნელოვანია ოჯახური ისტორია აღნიშნული დაავადების მიმართ. გარკვეულმა გენებმა შესაძლოა ადამიანი უფრო მგრძნობიარე გახადოს იმ გარემოპირობების მიმართ, რომლებიც კრუნჩხვებს იწვევს.
თავის ტრავმამ ავტოსაგზაო შემთხვევისას შესაძლოა გამოიწვიოს კრუნჩხვა
თავის ტვინის სიმსივნე ან ინსულტი, რომელიც ხშირია 35 წელს გადაცილებულ პაციენტებში, იწვევს ეპილეფსიურ კრუნჩხვებს
ინფექციური დაავადებები, როგორიცაა მენინგიტი, შიდსი და ვირუსული ენცეფალიტი ზოგჯერ იწვევს ეპილეფსიას.
დაბადებამდე ჩვილები მგრძნობიარენი არიან თავის ტვინის დაზიანების მიმართ, რაც შეიძლება გამწვეული იყოთ დედის ორგანიზმში შემოჭრილი ინფექციით, ცუდი კვებით ან ჟანგაბის უკმარისობით. ტვინის აღნიშნული დაზიანება ხშირ შემტხვევაში იწვევს ეპილეფსიას ან ცერებრალურ დამბლას.
ეპილეფსია ზოგჯერ ასოცირებულია აუტიზმსა და ნეიროფიბრომატოზთან
როდის უნდა მივაკითხოთ ექიმს დაუყოვნებლივ?
