საერთაშორისო დასახელება - atorvastatin

 

ACT.კ ლასიფიკაციის კოდი - C10AA05

 

კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი:
ლიპიდური ცვლის მაკორეგირებელი საშუალებები, ქოლესტერინის სინთეზის ინჰიბიტორები

 

შემადგენლობა და გამოშვების ფორმა:
10 მგ 30ც ტაბლეტი
20 მგ 30ც ტაბლეტი
40 მგ 14ც და 30ც ტაბლეტი

 

შემადგენლობა:
1 ტაბლეტი შეიცავს: აქტიურ ნივთიერებას - კალციუმის ატორვასტატინს დოზით 10მგ, 20მგ, 40მგ; დამხმარე ნივთიერება: კალციუმის კარბონატი, მიკროკრისტალური ცელულოზა, ლაქტოზის მონოჰიდრატი, ნატრიუმის კარბოქსიმეთილცელულოზა, პოლისორბატ 80, ჰიდროქსიპროპილცელულოზა, მაგნიუმის სტეარატი, ,,ოპადრაი" თეთრი YS -1-7040, სიმეტიკონის ემულსია, ფხვნილისებური ცვილი.

 

აღწერილობა:
ტაბლეტები 10მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,10" ერთ მხარეზე და ,,PD 155" მეორე მხარეს.
ტაბლეტები 20მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,20" ერთ მხარეზე და ,,PD 156" მეორე მხარეს.
ტაბლეტები 40მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,40" ერთ მხარეზე და ,,PD 157" მეორე მხარეს.

 

ფარმაკოლოგიური თვისებები:
ფარმაკოდინამიკა
ატორვასტატინი წარმოადგენს ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ-კოფერმენტ A- რედუქტაზას სელექტიურ კონკურენტულ ინჰიბიტორს. აღნიშნული ფერმენტი გარდაქმნის 3 - ჰიდროქსი - 3 - მეთილგლუტარილ - კოფერმეტნ A-ს მევალონატად, რომელიც წამოადგენს სტეროიდების წინამორბედს, მათ შორის ქოლესტერინისა. კალციუმის ატორვასტატინი წარმოადგენს სინთეთიკურ ჰიპოლიპიდემიურ პრეპარატს.
პაციენტებში ჰომოზიგოტური და ჰეტეროზიგოტური გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით, ჰიპერქოლესტერინემიის არაგენეტიკური ფორმებით და შერეული დისლიპიდემიით, ლიპრიმარი ამცირებს სისხლის პლაზმაში საერთო ქოლესტერინს, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინსა და აპოლიპოპროტეინ B-ს (აპო-B), აგრეთვე ამცირებს ძალიან დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინსა და ტრიგლიცერიდებს. ლიპრიმარი იწვევს მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის არამდგრად მატებას.
ლიპრიმარი ამცირებს ქოლესტერინისა და ლიპოპროტეიდების შემცველობას სისხლის პლაზმაში, აინჰიბირებს რა ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ-კოფერმენტ A-რედუქტაზას და ასევე ღვიძლში ქოლესტერინის სინთეზს. ამავე დროს პრეპარატის ზეგავლენით ხდება დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების რეცეპტორების რიცხის ზრდა ჰეპატოციტების ზედაპირზე, რაც იწვევს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შეპყრობისა და კატაბოლიზმის გაძლიერებას.
ლიპრიმარი ამცირებს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის წარმოქმნას და დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების ნაწილაკთა რიცხვს. ლიპრიმარი იწვევს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული რეცეპტორების მდგრად აქტივაციას, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების ნაწილაკების სასიკეთო ხარისხობრივ ცვლილებებთან ერთად. ლიპრიმარი ამცირებს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობას პაციენტებში, რომელთაც აქვთ ჰომოზიგოტური შთამომავლობითი ჰიპერქოლესტერინემია, რომელიც მდგრადია სხვა ჰიპოლიპიდემიური საშუალებებით თერაპიის მიმართ.
ლიპრიმარი (10-80 მგ.) ამცირებს საერთო ქოლესტერინის შემცველობას 30 - 46% -ით, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინისა - 41 - 61%-ით, აპო-B - 34-50%-ით და ტრიგლიცერიდებისა -14-33%-ით. მკურნალობის შედეგები იდენტურია პაციენტებში გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით, არაგენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით და შერეული ტიპის ჰიპერლიპიდემიით, მათ შორის პაციენტებში ინსულინდამოკიდებული შაქრიანი დიაბეტით.
პაციენტებში იზოლირებული ჰიპერტრიგლიცერიდემიით ლიპრიმარი ამცირებს საერთო ქოლესტერინის შემცველობას, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, ძალიან დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, აპოლიპოპროტეინ-B-ს, ტრიგლიცერიდებსა და არამაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, ამავე დროს ზრდის მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს. პაციენტებში დისბეტალიპოპროტეინემიით ლიპრიმარი ამცირებს შუალედური სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინს შემცველობას.
პაციენტებში IIა და IIბ ტიპის ჰიპერლიპოპროტეინემიით (ფრედერიქსონიის მიხედვით) მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის საშუალო შემცველობა იზრდება ლიპრირამით (10-80მგ) მკურნალობის დროს 5,1-8,7%-ით და არ არის დამოკიდებული პრეპარატის დოზაზე. არსებობს საყურადღებო დოზადამოკიდებული შემცირება შემდეგი თანაფარდობებისა : საერთო ქოლესტერინი / მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინი; დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინი/ მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინი. მათი შემცირება ხდება შესაბამისად 29-44% და 37-55%-ით.
ლიპრიმარი 80მგ 16%-ით ამცირებს იშემიური გართულებებისა და სიკვდილიანობის რისკს 16 კვირიანი მკურნალობის კურსის შემდეგ, ხოლო განმეორებითი ჰოსპიტალიზაციის რისკი სტენოკარდიის გამო, მცირდება 26%-ით. პაციენტებში დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის კონცენტრაციების სხვადასხვა საწყისი მაჩვენებლებით ლიპრიმარი იწვევს იშემიური გართულებებისა და სიკვდილის რისკის შემცირებას (პაციენტებში მიოკარდიუმის ინფარქტით Q კბილის გარეშე და არასტაბილური სტენოკარდიით, ქალებსა და მამაკაცებში, 65 წელზე ახალგაზრდა და უფროს პაციენტებში).
დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობის შემცირება კორელირებს მეტად პრეპარატის დოზასთან, ვიდრე პრეპარატის პლაზმურ კონცენტრაციასთან. დოზა შეირჩევა თერაპევტული ეფექტის გათვალისწინებით (იხ. ,,გამოყენების პირობები და დოზები").

 

გულ - სისხლძარღვთა დაავადებების პროფილაქტიკა:
ანგლო - სკანდინავიური კარდიოლოგიური კვლევის ლიპიდდამწევმა შტომ (ASCOT-LLA) შეაფასა ატორვასტატინის ეფექტი გულის იშემიური დაავადებისას, ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე (გულ-სისხლძარღვთა მიზეზით გამოწვეული სიკვდილიანობა, ჰოსპიტალიზაცია არასტაბილური სტენოკარდიის გამო). კვლევაში მონაწილე პაციენტების ასაკი მერყეობდა 40-80 წლის ფარგლებში (საშუალოდ 63 წელი), ანამნეზში არ იყო მიოკარდიუმის ინფარქტი ხოლო საერთო ქოლესტერინის საწყისი დონე იყო არაუმეტეს 6,5მოლი/ლ (251მგ/დლ). ყველა პაციენტს აღენიშნებოდა გულ-სისხლძარღვთა დაავადების განვითარების მინიმუმ სამი რისკ ფაქტორი: მამრობითი სქესი, 55 წელზე მეტი ასაკი, მწეველობა, შაქრიანი დიაბეტი, ანამნეზში 1-ლი ფუნქციონალური კლასის გულის იშემიური დაავადება, საერთო ქოლესტერინის შეფარდება მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინულ ქოლესტერინთან 6-ზე მეტი, პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადებები, მარცხენა პარკუჭის ჰიპერტროფია, ანამნეზში ცერებრული სისხლისმომოქცევის მოშლა, ელექტოკარდიოგრაფიული სპეციფიური ცვლილებები, პროტეინურია და ალბუმინურია.) პაციენტებს, რომელთაც აღენიშნებოდათ არტერიული ჰიპერტენზია ერთდროულად ენიშნებოდათ ანტიჰიპერტენზიული თერაპია. მიზნობრივი არტერიული წნევა იყო არაუმეტეს 140/90მმ.ვწყ.სვ-ზე, ხოლო შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტებისათვის არაუმეტეს 130/80მმ.ვწყ.სვ-ზე. პაციენტებს ენიშნებოდათ პლაცებო ან ატორვასტატინი დოზით 10მგ/დღეღამეში. კვლევის შუალედური მონაცემებით ატორვასტატინით თერაპიის ეფექტურობა საგრძნობლად აჭარბებდა პლაცებოს გამოყენების ეფექტს, შესაბამისად მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება კვლევის დროზე ადრე შეწყვეტის შესახებ, 3,3 წლის შემდეგ, ნაცვლად ნავარაუდევი 5 წლისა. ატორვასტატინი საგრძნობლად ამცირებს შემდგომი გართულებების განვითარებას:
რისკის დაწევა
კორონარული გართულებები (გულის იშემიური დაავადება სასიკვდილო გამოსავლით და არაფატალური მიოკარდიუმის ინფარქტი) __36%
საერთო გულ-სისხლძარღვთა გართულებები და რევასკულარიზაციის პროცედურები __20%
საერთო კორონალური გართულებები __ 29%
ინსულტი (ფატალური და არაფატალური) __26%

საერთო და გულ-სისხლძარღვთა შეტევით სიკვდილიანობის საგრძნობი შემცირება არ აღნიშნულა, თუმცა აღინიშნებოდა დადებითი ტენდენციები.
ატორვასტატინის კვლევებში შაქრიანი დიაბეტის დროს (CARDS) ფასდებოდა პრეპარატის ზემოქმედება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე. პაციენტებს აღენიშნებოდათ 2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, მათი ასაკი მერყეობდა 40-75 წლის ფარგლებში. ანამნეზში არ ფიგურირებდა გულ-სისხლღარღვთა დაავადებები, ხოლო დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდები იყო არა უმეტეს 4,14მმოლი/ლ-ისა (160მგ/დლ); ტრიგლიცერიდები არაუმეტეს 6,78მმოლი/ლ-ისა (600მგ/დლ). ყველა პაციენტს ჰქონდა თუნდაც ერთი შემდეგი რისკფაქტორებიდან: არტერიული ჰიპერტენზია, მწეველობა, რეტინოპატია, მიკროალბუმინურია ან მაკროალბუმინურია.
ატორვასტატინის ეფექტი გულ-სისხლძარღვთა გართულებების განვითარებაზე მოყვანილია ქვემოთ:
რისკის ფარდობითი დაწევასაერთო და გულ-სისხლძარღვთა შეტევით სიკვდილიანობის საგრძნობი შემცირება არ აღნიშნულა, თუმცა აღინიშნებოდა დადებითი ტენდენციები.
ატორვასტატინის კვლევებში შაქრიანი დიაბეტის დროს (CARDS) ფასდებოდა პრეპარატის ზემო�