წყლული მეტწილად (თუ არ ჩავთვლით მწვავე ნაწლავურ ინფექციებსა და სხვადასხვა შხამებით მოწამვლას, რო-მელთაც შეუძლიათ კუჭ-ნაწლავში წყლულების წარმოქმნა) კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ქრონიკულ დაავადებას წარმოადგენს, რომლის დროსაც ლორწოვან გარსზე წყლულოვანი დეფექტების განვითარება ხდება. კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადება ადამიანებს უფრო ხშირად შედარებით აქტიურ, შემოქმედებით ასაკში უვითარდებათ რაც დროებით, ხოლო ზოგჯერ კი შრომისუნა-რიანობის მყარ დაქვეითებას იწვევს. 

 

ბუნებრივია, ისმება კითხვა: რა არის წყლულოვანი დაავადება და რამდენად არის ის მოსახლეობაში გავრცელებული?

 

მოგეხსენებათ, საქართველოში კუჭ-ნაწლავის დაავადებათა სიხშირე ყოველთვის იქცევდა სპეციალისტთა ყურადღებას, რადგან მათ განვითარებაში სხვა ფაქტორებთან ერთად ჩვენი ცხოვრების წესი და საკვები პროდუქტების თავისებურებები ყოველთვის დიდ როლს თამაშობდნენ. მათ შორის კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადება ერთ-ერთ მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს. ბოლო პერიოდში აშკარად შეიმჩნევა აღნიშნული პათოლოგიის განვითარება ახალგაზრდებსა და წარმოიდგინეთ ბავშვთა ასაკშიც კი, რაც უწინ ძალზე დიდ იშვიათობას წარმოადგენდა. ჩემი აზრით, ეს ისევ და ისევ ცხოვრების არასწორად შერჩეულ რეჟიმისა და საკვებ რაციონს უნდა მივაწეროთ.
რუსულენოვან ლიტერატურაში გამოყენებული ტერმინის “კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების” სინონიმს ინგლისურენოვან ლიტერატურაში ცნება “პეპტიური წყლული” წარმოადგენს და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებათა იმ ჯგუფზე მიუთითებს, რომლსაც ლორწოვან გარსში დესტრუქციული კერების წარმოქმნა ახასიათებს. აღსანიშნავია, რომ წყლულის დიამეტრი ვარირებს, მინიმალური 5მმ-დან ზევით. პეპტიური წყლული უმეტესად კუჭსა და 12-გოჯა ნაწლავის პროქსიმალურ ნაწილში აღმოცენდება, შედარებით იშვიათად კი საყლაპავის დისტალურ ნაწილსა და წვრილ ნაწლავში ვითარდება.
    პეპტიური წყლული აღენიშნება მოსახლეობის დაახლოებით 5%-ს. 12-გოჯა ნაწლავის წყლული კუჭის წყლულთან შედარებით უფრო ხშირად ვითარდება. აღსანიშნავია ისიც, რომ 12 გოჯა ნაწლავის წყლული, კუჭის წყლულთან შედარებით უფრო ახალგაზრდა ასაკში გვხვდება. მამაკაცებში (20-დან 50-წლამდე) წყლული უფრო ხშირია ქალებთან შედარებით, თუმცა მენოპაუზის შემდეგ ეს სხვაობა ნაკლებად ვლინდება. 
დაავადებისათვის დამახასიათებელია ქრონიკული მიმდინარეობა, ხშირი რეციდივებით, რომლებიც როგორც წესი მეტწილად ადრე გაზაფხულსა და  გვიან შემოდგომაზე ვლინდება.

 

რა განსხვავებაა ეროზიასა და წყლულს შორის?

 

    ეროზიისგან განსხვავებით წყლული ლორწოვანის უფრო ღრმა დეფექტია და კუნთოვან შრემდე ვრცელდება. აქვე უნდა ითქვას, რომ ეროზია ხშირად წყლულის წინამორბედ სტადიასა და ჩემი აზრით პაციენტისათვის ერთგვარ გაფრთხილებასაც წარმოადგენს.

 

რა შეიძლება იყოს წყლულის განვითარების მიზეზები?

 

    უკანასკნელ დრომდე პეპტიურ წყლულს მულტიფაქტორულ დაავადებად მიიჩნევდნენ, რომელიც კუჭის ლორწოვანის დამცავი უნარის დაქვეითების ფონზე მჟავასა და პეპსინის მოქმედების შედეგად ვითარდებოდა. ითვლებოდა, რომ ერთხელ განვითარებული პეპტიური წყლული პაციენტის მთელი სიცოცხლის მანძილზე არსებობდა და პერიოდული გამწვავებებით და რემისიებით მიმდინარეობდა. სადღეისოდ ეს ტრადიციული შეხედულებები რამდენადმე შეიცვალა. თანამედროვე გასტროენტეროლოგიაში პეპტიური წყლულის განვითარებაში გადამწყვეტი მნიშვნელობა Helycobacter pylori-სა და მედიკამენ-ტოზური (უპირველესად კი არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებით მკურნალობის) ფაქტორის არსებობას ენიჭება.
    ერთ-ერთ მეტად მნიშვნელოვანი ფაქტორს, რომელსაც პეპტიური წყლულის განვითარებაში დიდი როლი ენიჭება, თამბაქოს წევის მავნე ჩვევა წარმოადგენს. მართალია, თამბაქოს მოწევა არ იწვევს კუჭის სეკრეციის გაძლიერებას, მაგრამ  წყლულის განვითარებას იგი პანკრეასზე ზემოქმედებით უწყობს ხელს, რის შედეგადაც ბიკარბონატების სეკრეცია ანუ ზედმეტი მჟავის ნეიტრალიზაციის პროცესი სრულფასოვნად ვეღარ ხორციელდება.
    რიგ შემთხვევებში პეპტიური წყლულის გამომწვევად შე-საძლოა კუჭის წვენის გაძლიერებული სეკრეცია მოგვევლინოს, რაღა თქმა უნდა არ უნდა დავივიწყოთ ზემოაღნიშნული დაავადების აღმოცენებისათვის ხელშემწყობი სხვა მნიშვნელოვანი ფაქტორებიც, კერძოდ:

 

1.    სხვადასხვა მუკოტროპული (ლორწოვანის დამზიანებე¬ლი) ვირუსებით (ჰერპეს ვირუსები, ციტომეგალოვირუსი) ლორწოვანის ინფიცირება;

2.    ფსიქოლოგიური სტრესი;

3.    კვების არასწორი რეჟიმი და რაციონი;

4.    გენეტიკური მიდრეკილება (ძალზე ხშირია მშობლიდან შვილზე კუჭის მო¬მა¬ტებული მჟავიანობისაკენ მიდრეკილების გადაცემის შემთხვევები).

 

დადგენილია, რომ კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლუ-ლოვანი დაავადება შემთხვევათა 90%-ში განპირობებულია H.pylori-თ, რაც იმის მაჩვენებელია, რომ პეპტიური წყლული უმრავლეს შემთხვევაში პრაქტიკულად ინფექციურ დაავადებას წარმოადგენს და ანტიბიოტიკებით სათანადო მკურნალობას საჭიროებს. კუჭისა და 12-გოჯა ნაწლავის წყლულის მქონე დაავადებულთა დანარჩენ 10%-ში H.pylori-თ ინფიცირება არ დასტურდება. ამ შემთხვევაში გამომწვევი ფაქტორებია ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები ან რომელიმე ზემოთ ჩამოთვლილი სხვა ფაქტორი.
    განურჩევლად ეტიოლოგიური ფაქტორებისა, პეპტიური წყლულის კლინიკური გამოვლინება, მისი შეხორცება ან გამწვავება მჭიდრო კორელაციურ კავშირშია კუჭის სეკრე-ციასთან, კერძოდ, კუჭის წვენის pH-ის სიდიდესთან და პეპსინის აქტიურობასთან. ფარმაკოლოგიური საშუალებებით კუჭის სეკრეციის დათრგუნვა ამცირებს ლორწოვანის დაზიანების ხარისხს, აგრეთვე სისხლდენისა და სხვა გართულებების განვითარების ალბათობას. კლინიცისტები ხელმძღვანელობდნენ შვარცის ცნობილი სენტენციით: “არ არის მჟავა - არ არის პეპსინი, ე.ი. არ არის წყლული”. თუმცა ბოლო ხანებში, მარილმჟავასა და პეპსინის ჰიპერსეკრეცია აღარ განიხილება როგორც პეპტიური წყლულის ძირითადი გამომწვევი ფაქტორი, ამიტომაც ეს ფრაზა შეიძლება ასეც გადაკეთდეს: “არ არის H.pylori და ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები, ე.ი. არ არის წყლული”.

 

რა გზით განაპირობებენ ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები პეპტიური წყლულის განვითარებას?

 

ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები, ასპირინის ჩათვლით, სხვადასხვა მექანიზმით განაპირობებენ პეპტიური წყლულის განვითარებას. ერთის მხრივ, დაბალ დოზებში ეს პრეპარატები თრომბოციტების დისფუნქციას იწვევენ, რაც მნიშვნელოვნად ზრდის წყლულიდან სისხლდენის განვითარების რისკს. მომატებულ დოზებში კი  ისინი მწვავე გასტრიტს იწვევენ, ჩვეულებრივ, ზედაპირული ეროზიების განვითარებით. მაღალი დოზებით (მაგალითად კვირაში 14-21 ტაბლეტი) მიღებისას კი ქრონიკული პეპტიური წყლული ვითარდება.
პეპტიური წყლულის განვითარება მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული კუჭის ლორწოვანი გარსის მდგრადობაზე, მის სისხლით მომარაგებაზე, აგრეთვე ლორწოვანი შრის ბარიერულ, დამცავ ფუნქციაზე.

 

    რაც შეეხება თვით დაავადების კლინიკას, საინტერესოა, რით განსხვავდება კუჭის წყლულის კლინიკური სურათი 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების კლინიკური გამო-ვლინებებისაგან?

 

    პეპტიური წყლულის ძირითადი სიმპტომს უშუალოდ ეპიგასტრიუმის არეში განვითარებული ტკივილი წარმოადგენს, ასევე შესაძლოა გულძმარვა, ბოყინი, მუცლის შებერილობა, ზოგჯერ კი ყაბზობაც აღინიშნოს.
12-გოჯა ნაწლავის წყლულისათვის ჩვეულებრივ დამახასიათებელია:
    მუცლის არეში რითმული ტკივილი, რომელიც საჭმლის ან ანტაციდების მიღების შემდეგ იხსნება. ტკივილი ვითარდება უზმოზე (ე.წ. “მშიერი ტკივილი”) და ჭამიდან 1,5-4 საათის შემდეგ.
    ტიპიურია “ღამის ტკივილი”, რომელიც ავადმყოფს აღვიძებს და მეტწილად ღამის 1-დან 3 საათამდე ვლინდება.
    ასევე დამახასიათებელია მარჯვენა ფერდქვეშა ან ზურგის არეებში ტკივილის ირადიაცია.
    ძალზე მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ მუცლის არეში ჩვეული რიტმის გარეშე ხანგრძლივი ტკივილი ხშირად წყლულის პენეტრაციაზე მიუთითებს. 
დაავადების კიდევ ერთი დამახასიათებელია ნიშანია პერიოდულობა, ანუ გამწვავებისას ტკივილი გრძელდება რამდენიმე კვირის ან თვის ინტერვალით. რემისია, ჩვეულებრივ უფრო ხანგრძლივია და შეიძლება რამოდენიმე წელიც კი გასტანოს. როგორც ზემოთ უკვე ავღნიშნე, პერიოდულობა სეზონური ხასიათისაა, რაც იმაში გამოიხატება, რომ წყლულის კლინიკური სიმპტომები უფრო გამოხატულია გვიან შემოდგომასა და ადრე გაზაფხულზე, რაც პათოლოგიური პროცესის გამწვავების მაუწყებელია.
    კუჭის წყლულისას არსებული ტკივილი გარკვეულწილად განსხვავდება 12-გოჯა ნაწლავის წყლულის დროს განვითარებული ტკივილისაგან.
    კერძოდ, უზმოზე ტკივილი უმნიშვნელოა ან საერთოდ არ აღინიშნება. იგი მეტწილად ჭამიდან 5-15 წუთის შემდეგ აღმოცენდება და კუჭის შეგთავსის 12-გოჯა ნაწლავში გადასვლამდე ან ღებინებამდე გრძელდება. ამის გამო ხშირად ავადმყოფები საკვების მიღებას თავს არიდებენ რაც მათი წონაში კლების მიზეზი ხდება. იშვიათად კუჭის წყლულის დროს ტკივილი შესაძლოა ღამის პერიოდშიც განვითარდეს. 

 

რით აიხსნება ის ფაქტი, რომ საკვების მიღების შედეგად ტკივილის შემცირება ან მოხსნა ხდება?

 

    საკვების ან ანტაციდური პრეპარატების მიღების შედეგად ტკივილის შემცირება/მოხსნა  განპირობებულია კუჭის წვენში შემავალი მარილმჟავას ნეიტრალიზაციით. თუმცა ამავდროულად საკვების მიღება გასტრინის სეკრეციის სტიმულაციას იწვევს, რაც საბოლოო ჯამში კვლავ აძლიერებს კუჭის სეკრეციას. კუჭის დაცლის შემდეგ კუჭის წვენისა და 12-გოჯა ნაწლავის pH მნიშვნელოვნად კლებულობს, რაც ტკივილის ხელმეორედ აღმოცენების მიზეზი ხდება. 12-გოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადებისას მარილმჟავათი განპირობებულ ტკივილს ქემორეცეპტორების გაღიზიანება ან პერისტალტიკური ცვლილებები იწვევს.
    ზემოთ, ჩემს მიერ დასახელებული სიმპტომების გამოვლინების შემთხვევაში აუცილებელია პაციენტმა კვალიფიციურ ექიმს, კერძოდ კი გასტროენტეროლოგს მიმართოს, რადგან წინააღმდეგ შემთხვევაში დაავადება პროგრესირებას განიცდის და შესაძლოა გამოიწვიოს ძალზე მძიმე გართულებები, რომელთაგანაც ზოგი სიცოცხლესთან შეუთავსებელიც კი შეიძლება აღმოჩნდეს.

 

რადგანაც გართულებები ახსენეთ, იქნებ მათ შესახებაც გვითხრათ?

 

    ტკივილის სტერეოტიპის შეცვლა ხშირად გართულებათა განვითარებაზე მიუთითებს. ძლიერი ტკივილის (“ხანჯლის ჩარტყმის” მსგავსი) უეცარი განვითარება, რომელიც მთელს მუცელს მოიცავს, ხშირად წყლულის პერფორაციის ანუ მისი გახეთქვის განვითარებაზე მოწმობს, რომლის დროსაც კუჭის შიგთავსი მუცლის ღრუში ჩაიღვრება, რაც თავისმხრივ პერიტო-ნიტის განვითარების მიზეზი ხდება.  წყლულის პერფორაციის დროს ტკივილის გარდა შეიძლება აღინიშნებოდეს: მუცლის შებერილობა, ენის სიმშრალე, სხეულის ტემპერატურის მატება, ტაქიკარდია.
    კუჭისა და 12 გოჯა ნაწლავის წყლულმა შესაძლოა პილორუსის მიდამოს შევიწროება (პილოროსტენოზი) გამოიწვიოს, რაც კლინიკურად გულისრევით ან წინა დღეებში მიღებული საკვების ამოღებინებით ვლინდება. ავადმყოფები ხშირად ტკივილისა და დისკომფორტის მოხსნის მიზნით ხელოვნურად იწვევენ ღებინების რეფლექსს.
    აღნიშნული დაავადებისას სისხლდენის განვითარება შედარებით ხშირად ახალგაზრდა ასაკის პაციენტებშია შესაძლებელი. ხანდაზმულ ასაკში სისხლდენა შეიძლება ავთვისებიანი წარმონაქმნის არსებობაზე მიუთითებდეს. სისხლდენის სიმპტომებია: ძლიერი საერთო სისუსტე, გულის წასვლა, ცივი ოფლი, გულისრევა-ღებინება და შესაბამისად ანე-მია.
    ასეთ სიტუაციებში ავადმყოფი დაუყოვნებლივ საჭიროებს სპეციალურ სამედიცინო დახმარებას.
    მეზობელ ორგანოებში პენეტრაცია (ღვიძლში, პანკრეასში, სანაღვლე გზებში ჩაზრდა) თანდათანობით ვითარდება. ტკივილის სტერეოტიპი იცვლება, იგი კარგავს რითმულობას, უფრო მუდმივი ხასიათისაა, მოგვიანებით კი შესაძლოა განვითარდეს ლოკალური მტკივნეულობა, პანკრეატიტი ან ქოლანგიტი. პენეტრაცია ინტენსიურ მკურნალობას საჭიროებს, ზოგჯერ კი ქირურგიულ ჩარევასაც კი.
    ყველა ზემოთ აღწერილი გართულება უკანასკნელ დრომდე მეტწილად ქირურგიული მკურნალობით სრულდებოდა. თანამედროვე გასტროენტეროლოგიაში მკაფიოდ გამოიკვეთა ამ გართულებების თავიდან აცილებისთვის გამიზნული აქტიური მედიკამენტური მკურნალობის ტენდენცია, რასაც მინიმუმამდე დაჰყავს ქირურგიული მკურნალობის აუცილებლობა და ეს უკანასკნელი მხოლოდ სიცოცხლისათვის საშიში გართულებებით შემოიფარგლება.

 

 წყლულოვანი დაავადებისას როგორ ხდება დიაგნოზის დასმა?

 

    პეპტიური წყლულის დიაგნოსტიკის თვალსაზრისით სადღეისოდ ინფორმაციულია რენტგენოლოგიური კვლევა ორმაგი კონტრასტირებით. რენტგენოგრამაზე წყლული კრატერის მსგავსი ჩაღრმავების სახით მოჩანს.
    რაღა თქმა უნდა, თანამედროვე პერიოდში პეპტიური წყლულის დიაგნოსტიკის “ოქროს სტანდარტად” კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ენდოსკოპიური გამოკვლევაა მიჩნეული. რენტგენოლოგიურ და სხვა გამოკვლევებთან შედარებით ენდოსკოპიური გამოკვლევის მნიშვნელოვანი უპირატესობა იმაშიც მდგომარეობს, რომ შესაძლებელია არა მხოლოდ წყლულის გამოვლინება, არამედ ბიოფსიის გაკეთება, pH-ის განსაზღვრა, ასევე ადგილობრივი მკურნალობა და ჩატარებული მკურნალობის ეფექტის შეფასება. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ამ მეთოდის ინფორმატიულობა აბსოლუტური არ გახლავთ და 90%-ს აღწევს, რადგანაც რიგ შემთხვევებში წყლულის გამოვლინება ენდოსკოპიურადაც კი ვერ ხერხდება. კუჭის წყლულის აღმოჩენას ხელს უშლის ლორწოვანი გარსის ჰიპერტროფირებული ნაოჭები, კუჭში საჭმელისა ან სისხლის დიდი რაოდენობით არსებობა, ლორწოს დაგროვება, ასევე, წყლულის “მაღალი” ლოკალიზაცია.
    პეპტიური წყლულის დიაგნოზის დადგენისას დაავადების ყველა შემთხვევაში კუჭის სეკრეციული ფუნქციის განსაზღვრა აუცილებელს არ წარმოადგენს. აღნიშნული პათოლოგიის გამოვლენის შემდგომი, მეტად მნიშვნელოვანი ეტაპს დაავადების ეტიოლოგიური ფაქტორის განსაზღვრა წარმოადგენს. კერძოდ, წამყვანი მნიშვნელობა ენიჭება H.pylori-ს გამოვლენას, რადგანაც დაინფიცირებულ ავადმყოფთა სათანადო მკურნალობა უმრავლეს შემთხვევაში წყლულისგან განკურნებით სრულდება. სადღეისოდ H.pylori-ს აღმოსაჩენად რამოდენიმე ტესტი გამოიყენება, თუმცა არც ერთი მათგანის მგრძნობელობა არ აღწევს 100%-ს. ამასთან, უნდა ავღნიშნო, რომ ამ ტესტთა ინფორმატიულობა 90%-ს აღემატება. საყურადღებოა, ისიც, რომ ტესტების ჩატარება რეკომენდებულია არანამკურანლებ ავადმყოფებში.

 

ალბათ ლოგიკურია ვისაუბროთ პეპტიური წყლულის მკურნალობის შესახებაც?!

 

    სადღეისოდ პეპტიური წყლულის მკურნალობამ რადიკალური ცვლილებები განიცადა. უწინ პოპულარული ტრადიციული მკურნალობა მხოლოდ კუჭის სეკრეციის დამთრგუნავი და ანტაციდური პრეპარატებით შემოიფარგლებოდა, რაც თავისი არსით მხოლოდ სიმპტომურ თერაპიას წარმოადგენდა და მისი წარმატებულობის შემთხვევაშიც კი წყლულის შეხორცება დროებით ხასიათს ატარებდა. აქვე გასათვალისწინებელია ის გარემოებაც, რომ წყლულის შეხორცება ხშირად სპონტანურად შეიძლება მოხდეს და არა მკურნალობის შედეგად. მიუხედავად ამისა მკურნალობის ეს მეთოდი დღესაც არ კარგავს თავის მნიშვნელობას, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ წყლულის გამომწვევი მიზეზი უცნობია ან მხოლოდ ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებებით მკურნალობის შედეგს წარმოადგენს, აგრეთვე რეფლუქს-ეზოფაგიტის განვითარებისას.

    პეპტიური წყლულის თანამედროვე მკურნალობა კომპლექსურია და უპირველესად წყლულის გამომწვევი მიზეზის იდენტიფიკაციასა და მოცილებას გულისხმობს.    
H.pylori-პოზიტიური პეპტიური წყლულის მკურნალობა რამოდენიმე პრეპარატის ერთდროულად დანიშვნას, კერძოდ კი ანტიბიოტიკებისა და ტრადიციული პრეპარატების (ანტაციდების, H2 - რეცეპტორების ანტაგონისტების, პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორების, შემომგარსველი საშუალებების) კომპლექსურ მიღებას მოიცავს.
რაც შეეხება ანტიბაქტერიული თერაპიას, ამჟამად უპირატესად მკურანლობის სამკომპონენტიანი სქემა გამოიყენება. ასეთი სქემით მკურნალობისას გათვალისწინებლი უნდა იყოს რეკომენდებული პრეპარატების გვერდითი მოვლენების მაღალი სიხშირე. შემთხვევათა 70%-ში სამკომპონენტიანი სქემით მკურნალობა იწვევს ორი კვირის განმავლობაში H.pylori-ს სრულ ერიდიკაციას. სამკომპონენტიანი სქემით მკურნალობის აუტანლობის შემთხვევაში მკურნალობა ორკომპონენტიანი მკურნალობის რომელიმე სქემით გრძელდება. რა თქმა უნდა, აუცილებელი პირობაა რეკომენდებული დოზების ზუსტი დაცვა.
პეპტიური წყლულის ტრადიციული მკურნალობის გამოყენება რეკომენდებულია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ წყლული არ არის ასოცირებული H.pylori-სთან. თუმცა აღნიშ-ნული პრეპარატების გამოყენება აუცილებლად ექიმ-სპე-ციალისტის დანიშნულების შესაბამისად უნდა მოხდეს, გართულებების თავიდან აცილების მიზნით. იხმარება ანტა-ციდური საშუალებები (ალუმინის ჰიდროქსიდისა და მაგნიუმის ჰიდროქსიდის ნარევი, კალციუმის კარბონატი, ნატრიუმის ბიკარბონატი-სოდა და ა.შ.), H2-რეცეპტორების ანტაგონისტები (ციმეტიდინი, რანიტიდინი, ფამოტიდინი, ნიზატიდინი), შემომგარსავი საშუალებები, პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები (ომეპრაზოლის რიგის პრეპარატები) და მრავალი სხვა. 
ბოლოსიტყვაობის ნაცვლად, მინდა ავღნიშნო, რომ სამწუხაროდ, საქართველოში გარკვეულწილად არასწორი დამოკიდებულება არსებობს საერთოდ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის დაავადებების მიმართ, რომ ისინი თითქოს სხვა პათოლოგიებთან შედარებით ნაკლებ-საშიშნი არიან და შედარებით ნაკლებ ყურადღებას, საჭიროებენ. პრობლემისადმი სწორედ ამგვარი დამოკიდეულება თვითმკურნალობასთან ერთად წარმოადგენს ზემოაღნიშული დაავადებების პროგრესირებისა და მძიმე, ზოგჯერ სიცოცხლისათვის შეუთავსებელი გართულებათა განვითარების მიზეზს 

 

სტატიის ავტორია

 

გასტროენტეროლოგი: ირაკლი ხმალაძე